Tiếng Rao Đêm: Khát Vọng Từ Một Thế Giới Khác...

Tạ Duy Anh.
Có tiếng rao đúng nghĩa như một lời thông báo, mời chào, lời rao vang xa vào đêm. Có tiếng rao như bị nhúng nước trước khi bật qua môi. Có tiếng rao chất chứa hy vọng, lời rao như đùa cợt với mọi nỗi khổ đang vây bọc. Có tiếng rao bị tắc nghẽn ở đâu đó trong cổ họng. Có tiếng rao nở hậu. Có tiếng rao thắt lại, lời rao bị kéo dài mãi ra ở đoạn cuối...

Thời còn là sinh viên của trường Viết văn Nguyễn Du, tôi hay thức đêm. Ban ngày học trên lớp, tối quây quần bù khú, tán gẫu những chuyện trên trời dưới biển, nói xấu, hạ bệ đồng nghiệp như một căn bệnh cố hữu của giới cầm bút. Hôm nào cũng đến tận khuya mới ai về phòng người ấy. Bấy giờ mới là lúc giở đồ nghề ra nghí ngoáy. Có hôm viết được một lèo. Có hôm ngồi cắn bút đến gần sáng, đầu óc tắc tị.
Trong màn đêm tịch mịch, thế nào cũng vang lên tiếng rao của những người bán bánh mỳ. Không hiểu sao tôi cứ muốn tin rằng, những người bán hàng rong với đám viết lách chúng tôi vốn là cùng một hạng. Mà này, chưa biết ai sang trọng hơn ai đâu nhé. Nếu bạn cũng ngồi trong đêm nghe tiếng họ rao, bạn sẽ nghĩ họ là những nghệ sỹ thực sự, phải những người bán hàng kiếm tiền lẻ.
Hồi đó và cả bây giờ tôi vẫn cứ dỏng tai đêm đêm. Hầu như phải vào đúng một giờ nhất định, những tiếng rao mới đồng loạt cất lên. Sớm hơn giờ ấy tiếng rao nhạt hoét, rời rạc, chả tạo một ấn tượng gì khiến phải chú ý. Nó khiến tôi liên tưởng đến bản hòa tấu sau mỗi trận mưa rào. Thôi thì đủ kiểu trầm bổng, dài ngắn, âm cổ, âm mũi, giọng trong, giọng đục của nhiều vùng miền... Thế là có đêm tôi chẳng làm gì ngoài việc ngồi nghe tiếng rao bán hàng.
Đêm nào ghé cửa phòng tôi cũng vẫn chỉ là cậu bé 12, 13 tuổi từ quê bỏ học ra Hà Nội bán bánh mỳ. Cậu ủ bánh trong những bao tải, nhét gọn trong chiếc thúng rồi đội trên đầu. Tiếng rao của cậu thuộc loại lanh lảnh. Cậu đi theo một hành trình rất có trật tự, của riêng cậu và đương nhiên là tuân thủ rất nghiêm ngặt quy định phân chia khu vực bán hàng. Miếng ăn kiếm được chẳng dễ dàng gì nên không thể chấp nhận sự tranh cướp, dù vô tình hay cố ý. Làm trái điều đó, lập tức cậu phải bán xới đi nơi khác, và ở đấy cuộc tranh giành luôn luôn khốc liệt hơn.
Không phải đêm nào tôi cũng mua bánh mỳ ăn đêm nhưng chưa bao giờ cậu bé không ghé qua. Cậu biết tôi thích loại bánh mềm trong, giòn ngoài nên luôn luôn để dành. Những đêm đông rét thấu xương, cậu tùm hụp trong chiếc áo bông to quá khổ chỉ hở ra độc đôi mắt. Cậu chờ tôi ngẩng lên để tin chắc tôi đã nhìn thấy cậu. Chỉ khi tôi mỉm cười lắc đầu cậu mới bỏ đi để rồi đêm sau lại hy vọng với cái nháy mắt tinh nghịch thay cho lời mời. Cũng có hôm cậu nán lại, tò mò hay có thể là thèm thuồng nhìn những cuốn sách bày trên mặt bàn. Giá mà tôi biết khi đó cậu bé bán bánh mỳ đêm nghĩ gì, có thể tôi đã không tiếp tục nghề cầm bút tráo trở nữa cũng nên.
n đô. Cách đó không xa là cánh đồng rau của những người lao động nghèo. Đêm đêm vẳng lên từ đó tiếng ếch nhái kêu đến sốt ruột. Những ngày đầu dọn về nhà mới, tôi không sao ngủ được. Có cái gì vừa lạnh lẽo, vừa bất an. Tiếng gió thổi lồng lộn ngoài cửa sổ càng khiến tôi như bị vây bọc bởi nỗi cô đơn.
Tôi chuyển chỗ ở thêm một lần nữa. Sống trong căn nhà đầy đủ tiện nghi, tôi bắt đầu mắc bệnh nói dai như đỉa về thời nghèo khổ, như bất cứ gã công thần mạt hạng nào. Những đêm mưa rét sập sùi, nằm trong chăn nệm tôi không khỏi cảm thấy khoái trá một cách tầm thường vì biết chắc còn có bao kẻ ước được như mình.
Có những điều vĩnh viễn nằm ngoài mọi logic đời sống. Ngày ấy tôi đã không đọc thấy ước muốn cháy sáng trong mắt cậu bé, và điều đó khiến những lời rao của cậu làm ấm lòng người khác bởi nó tràn ngập hy vọng sớm được rời khỏi đất Hà Thành, nơi cậu sẽ ghi nhớ suốt đời như những tháng năm nằm dưới hàm cá mập

TẠ DUy Anh lah` kaj' j`...paj` cũng dc...

tạ duy anh là kái thằg trog sách ngữ văn đấy kon ngu